(“Shekulli XX: Pjesa I (1901-1950) vjen në botim të Shtëpisë botuese “Drini”, Ferizaj)
Libri “Shekulli 20” është një sintezë bindëse e ngjarjeve të trazuara, lëvizjeve dinamike, ideve novatore, zbulimeve të thella dhe kthesave kryesore që përcaktuan shekullin e kaluar, por edhe ndikimin transformues që këta elementë patën në rrjedhën e historisë njerëzore. Duke përdorur me finesë metodën deduktive, autori Agron Shala nis një udhëtim gjithëpërfshirës, duke vëzhguar fillimisht peizazhin global përpara se të ngushtojë me përpikëri fokusin për t’u thelluar më pas në ngjarjet e rajonit të Ballkanit, e së fundi edhe tek ato kombëtare.
Duke adoptuar këtë qasje metodike, libri shpaloset si një ndërthurje komplekse e fijeve të ndërlikuara të historisë, duke i lejuar lexuesit të tërheqë paralele të thella midis rrymave gjithëpërfshirëse të historisë globale dhe kontekstit specifik të historisë shqiptare. Përmes efektit që sjellin krahasimet e tilla, tregimi u hap rrugë lexuesve për të identifikuar pengesat, për të dalluar arsyet themelore të shfaqjes së tyre, për të analizuar gabimet dhe pasojat që kanë sjell ato dhe për të vlerësuar hapat e bërë drejt përparimit.
Autori Agron Shala, në njëfarë mënyre edhe kësaj radhe vazhdon të zgjerojë horizontet e interesimeve të tij, të njohura nga veprat e mëparshme, e në veçanti nga libri i fundit “1981-vidhe këtë libër”, duke shfaqur kështu një vazhdimësi dhe një tablo më të gjerë të eksplorimit të peizazheve historike. Ky libër, ashtu si paraardhësit e tij, është një thesar informacionesh dhe faktesh, që mbështeten në një shumësi burimesh të ndryshme të referimit. Përmbajtja e tij e pasur përfshin një spektër të gjerë të veprimtarive njerëzore, që e bëjnë librin atraktiv dhe të dobishëm jo vetëm për lexuesit shqiptarë, por edhe më gjerë.
Informacionet e shumta që hedhin dritë mbi aspekte të shumanshme të përpjekjeve njerëzore në mbarë globin, hulumtimi i përpiktë dhe mbulimi gjithëpërfshirës i rrjedhave të një shekulli, e bëjnë librin e Agron Shalës një udhëzues të domosdoshëm për këdo që kërkon një kuptim më të thellë të kompleksiteteve që kanë formësuar historinë tonë të përbashkët. Në thelb, ky libër e kapërcen rolin e tij si një tregim i thjeshtë historik; ajo bëhet një pasqyrë përmes së cilës lexuesit mund të reflektojnë mbi udhëtimin kolektiv të njerëzimit, duke nxjerrë urtësi si nga sprovat ashtu edhe nga triumfet e dokumentuara në faqet e tij. (Z. SH.)
