Tregim
Osman DEMIRI
Dhembja ka dy faqe, fillonte bisedën lokja, të dukshmen dhe të padukshmen. Dhembjen e dukshme ta shohin të gjithë, dhe mundohen që secili në mënyrën e vet të të ndihmojë. Dikush me fjalë, dikush me vepra të bën të ndjehesh pak më mirë.
Mirëpo, ka një lloj dhembjeje që askush nuk të ndihmon dot. Jeta e saj ngjan me një film horror, me skena trishtuese dhe me plot të papritura. Qysh kur i kishte vdekur burri i parë dhe e kishin ndarë nga djali njëvjeçar, për të cilin më vonë kuptoi se ishte djegur në votrën e shtëpisë, jeta e saj kishte marr tatëpjetën. Një kohë të konsiderueshme jetoi me prindërit dhe vëllezërit e saj. Pas disa vitesh e martuan me gjyshin tim. Burrë ode dhe kuvendi. Dalëngadalë lokja kishte filluar ta marrë veten. Lindi tre fëmijë dhe sapo filloi t’i gëzohej jetës, ajo e tradhtoi prapë. Gjyshi im vdiq, duke e lënë me tre jetimë në një fshat në majë të malit. Mirëpo, ajo tani nuk ishte vetëm, kishte tre fëmijë, vajzën gjashtë vjeçe, kurse djemtë njërin katër e tjetrin akoma pa mbushur dy vjet.
Ajo ishte edhe burrë edhe grua në shtëpi, deri sa iu rritën fëmijët. Vetë punonte tokën, vetë ruante bagëtinë, vetë siguronte drutë e dimrit. Fëmijët u rritën me shumë mund dhe sakrificë. Djalin e madh e martoi pa dasmë, kurse martesën e djalit të vogël e bëri me dy palë tupanë. Mblodhi gjithë katundin dhe farefisin e saj. Muzati më i mirë dhe katër desh të majmë u therën dhe u poqën në hell. Dy vjet pas kësaj u shpërngulën në qytet.
Ne e njihnim loken e katundit vetëm nga tregimet e babës.Shamia e bardhë si bora çdoherë i shkëlqente në kokë. Dimitë “shalie” dhe xhaketa, çdoherë në ton të njëjtë, asnjëherë nuk lenin përshtypjen e një gruaje të vuajtur, për të cilën na fliste baba. Gjithmonë e veshur dhe e hekurosur si në ditë festash. Nuk fliste shumë, por dëgjonte vëmendshëm. Edhe pse jetonte me axhën, nuk dihej kurrë se ku e gjeje, ke ne apo ke axha. Ishte si urë lidhëse e dy shtëpive tona. Në dy shtëpitë të cilat i ndante rruga, fjala e fundin çdoherë ishte e saj.
Shpërnguljen nga fshati, ajo e kishte përjetuar shumë rëndë. Edhe pse kishin marrë gjitha plaçkat me vete, asaj i kishin mbetur kujtimet. Vëllezërit që i vdiqën, kush nga lufta e kush nga mortaja, i kishte qarë dhe vajtuar shumë herë. Mirëpo kishte një peng të madh në zemër, vëllain që shkoi në luftë në Jemen dhe nuk u kthye kurrë. Për të nuk dihej se ka vdekur, sepse kurrë nuk erdhi një lajm i tillë. Kjo ishte ajo dhimbja për të cilën nuk të ndihmon dot askush. E pritën me vite të tëra dhe të gjithë u pajtuan me humbjen e tij, përveç lokes, e cila nuk u pajtua kurrë me këtë fakt. Ajo e priste. Çdo trokitje e derës apo sa herë binte zilja, ajo ngrinte kokën me shpresë. Shumë herë i thoshin se duhej të kishte vdekur, ndryshe nuk sqarohej humbja e tij, por lokja nuk pranonte. Shpesh e gjenim duke folur me të, sikur ta kishte pranë. Kur e pyesnim se me kë fliste, ajo thoshte se po çmallej me vëllain, se edhe atë e paska marrë malli.
-Katër vllazni i kam varrosë, i kam qa dhe i kam vajtu. U kam shku te vorri dhe u kam këndudova. Çdo bajram i kam vizitue, bisedojsha me ta, llaf muhabet dhe në fund nuk mundesha pa i pyet: Habibin, a ma keni pa? Asnjeri verë me gojë nuk bënte. Ndoshta bajramin tjetër, – ishin fjalët e shpeshta të lokes. Vdiq në moshën tetëdhjetetetëvjeçare, pa e marr përgjigjën për vëllain e humbur. Ajo me vete mori vetëm dhembjen e padukshme të saj. Dhembjen, të cilën thoshte se nuk ia ndjente askush.
