Manipuluesit kulturorë janë kasta më degjeneruese e një shoqërie. Kjo kastë nuk e ka synim ruajtjen dhe zhvillimin e identitetit kulturor; kësaj kaste degjeneruese nuk i intereson fakti se një komb pa identitet kulturor, është si një trup pa shpirt. Fatkeqësisht, manipuluesit kulturorë janë ose të përfshirë nëpër parti që synojnë pushtetin ose janë militantë të verbër, të cilët kulturën e shohin si mundësi ideale për të fituar ndonjë lekë. Këtyre manipuluesve as që u intereson të dinë për programin kulturor, për strategjinë kombëtare kulturore, për institucionet nacionale kulturore e as për projekte profesionale kulturore. Më fatalja është kur deri në njëfarë mase ia arrijnë që të ndikojnë në perceptimin e shoqërisë mbi atë se çka është kulturë, kush di të bëjë kulturë, si bëhet kultura.
Për shembull, këta manipulues as që pretendojnë që një mësues shumë të ditur ta hipin në qyrsi dhe prej tij të kërkojnë që të mbajë vaze, të mbajë ligjërata fetare, sepse kjo nuk i shkon mësuesit, ofendohet shoqëria, kurse një gjysmë teologu shtyhet, promovohet, madje përkrahet fuqishëm si kulturolog i denjë për të drejtuar dikaster apo institucion kulture. Në këtë situatë kemi të bëjmë me manipulimin kulturor institucional, sepse në pushtet instalohet njeriu pa kurrfarë afiniteti për promovimin dhe zhvillimin e vlerave të mirëfillta që do të ishin bazament i identitetit kulturor.
Në shoqëritë e përziera madje kjo dukuri neglizhohet tërësisht dhe, në emër të lirisë kolektive, në emër të harmonisë dhe mirëqenies, në emër të respektimit të vendimeve të partnerit qeveritar, lejohet si dhe përkrahet pa rezervë në ngecje dhe në degjenerim të shoqërisë që jepet me afsh në promovimin e antivlerave. Bie fjala, pa kurrfarë problemi qeveria do ta përkrahë për drejtor biblioteke njeriun i cili vjen nga pozita e sekretarit teknik të partisë, apo këshilltar kulturor emërtohet shqiptari që ka përkrahje nga artistët dhe kulturologët maqedonas, apo drejtor teatri emërtohet personi që kurrë në jetë nuk ka dëgjuar për katarsisin, drejtor ansambli emërtohet valltari që është në preferenca të liderit politik…
Një nga karakteristikat më të dukshme të manipuluesve kulturorë është guximi prej avdalli dhe pafytyrësia e tyre për të krijuar narracione të frikshme mbi domosdoshmërinë e mbështetjes që duhet t’u vije nga shoqëria dhe sidomos nga komuniteti i artistëve, sepse, sipas tyre, këta dhe vetëm këta janë shpëtimi i kulturës kombëtare. Përmes filmave, muzikës, librave, teatrit dhe mediave sociale, manipuluesit kulturorë krijojnë një realitet të shtrembëruar, ku e vërteta përzihet me propagandën, dhe ku kufijtë midis faktit dhe trillimit bëhen të paqarta. Kësisoj bëhet trend shkelja, nëpërkëmbja dhe mohimi i vlerave, kurse manipulimi kulturor si afinitet dhe vlerë partiake, e cila të paktën ka bërë diçka për “avancim kulturor” në kohën kur tërë luftërat bashkëkohore po bëhen përmes zhvillimit dhe shtrirjes sa më të gjerë të ndikimit kulturor.
Pa dyshim, në një shoqëri demokratike, ku diversiteti i mendimeve dhe shprehjes është thelbësor, manipuluesit kulturorë nuk paraqesin asgjë tjetër përveçse kërcënim serioz për lirinë dhe pluralizmin, sepse një ditë, kur do të trokasë ora e ndërgjegjësimit kulturor, vetvetiu do të shtohen forcat për ngritje kulturore profesionale dhe institucionale, nga njëra anë dhe, nga ana tjetër, do të egërsohen forcat e degjeneruesve apo manipuluesve kulturore, të cilëve do t’u pëlqente status quo-ja në skenën e manipulimit kulturor. Tërë kjo do të ndikonte vrullshëm në krijimin e polarizimit shoqëror, ku grupet e ndryshme kulturore, politike ose fetare do të përplasen dhe ndahen midis tyre. Kjo çon në krijimin e “flluskave kulturore”, ku manipuluesit janë të ekspozuar vetëm ndaj ideve që përputhen me bindjet e tyre, duke u bërë më të prirë për t’i manipuluar ata konsumatorë të antivlerave të cilat tashmë u “bëhen kulturë”!
Së fundmi, manipuluesit kulturorë janë një nga sfidat më të mëdha edhe të shoqërisë moderne, të cilat i paralizojnë më lehtë falë përpjekjeve kolektive për ta zhvilluar dhe imponuar mendimin kritik, përmes të cilit ia dalin të kuptojnë dhe t’u rezistojnë angazhimit këmbëngulës të manipuluesve, por dhe forcave që synojnë t’i manipulojnë dhe t’i kontrollojnë./HEJZA/
MANIPULUESIT KULTURORË
