Tregim/ Xhabir TABAKU

DJALI PA EMËR

ai ishte një djalë në pamje i zakonshëm. familja e tij kishte banuar në po atë zonë të qytetit qyshkur. qyshkur s’mbahej mend. diçka rreth atij djalë… thoshin mëhallalijtë. të gjithë e shikonin disi me ndrojtje a me dyshim tek ai shkonte rrugëve e rrugicave të mëhallës disi shpërfillës. mbante me vete një fletore të paluar për së gjati dhe një laps në xhepin e xhaketës gri prej doku. ecte me hap të ngadaltë. flokët e pakrehur e të shpupurishur e bënin të dukej ende më i çuditshëm për kojshitë, të rinjt e të vjetrit. çka e bënte të dukej halá më pak i zakonshëm ishin gjyslykët me skelet ngjyrë kafe e errët dhe të trashë. “fundi i kavanozit”, e quanin fëmijët e rrugicës – duke iu referuar trashësisë së xhamave të syzeve që mbante.

***

anjë nuk e thërriste në emër, thua se s’kishte emër, djali. largohej nga shpia sapo kthente nga shkolla dhe herë pas here ndalonte dhe se ç’shkruante në atë fletoren e paluar dyshë. e palonte prap dhe ecte për dikah. as vetë s’e di nga shkon thoshin të njohurit dhe herë e shihnin me përçmim, herë me të tallur e herë të tjera, me dhimbsuri. ai s’i fliste askujt e, pothuaj askush s’i fliste. rrallëherë ndonjë plakë a plak i lëshonte ndonjë pyetje por as ata s’ia thoshin emrin; si je o djali i Haxhires? – i flisnin plakat, kurse pleqtë: – fole ndo’j fjalë o djali Xhemalit! një buzëqeshje e lehtë dhe fisnike ishte e shumta që lëshonte ai si reagim.

***

vjeshtave ditët shkurtoheshin me ngut. thuajse dikush kujdesej të sillte dimrin me vrik, thua ti se s’kishte kohë mjaft, thua se dimri në këtë qytet nuk zgjatë sa një vit.

***

atë ditë të vonë vjeshte ishte vranët. nga ato ditët e vranta që të bëjnë të mendosh se qiella do të shprazet njëherësh e papritur. të gjithë nxitonin për diku. një për në shtëpi, një për në dyqan e një tjetër në kopsht për të marrë fëmijën sa pa plasë rrebeshi. gjethet e plepave, do të verdhë si dylli e do të tjerë të rrudhosur e të thatë vërtiteshin si lakuriqë nate pa orientim por gjithandej. ai, djali i çuditshëm i mëhallës pra, doli nga shpia me hapa të ngadaltë. mbasi hodhi disa hapa tej pragut të derës së oborrit, preku vedin xhep mbas xhepi dhe shau diçka nepër dhëmbë si rrallëherë dhe u kthye në shtëpi. kishte harruar fletoren që e mbante të paluar në xhepin e pasëm të pantallonave dhe lapsin. -kthehu mbrapsht! – i foli Hajdari, një shok klase dhe mëhallalí, do të plasë furtunë. – jo, reagoi ai dhe shpejtoi hapat, siç bënte rëndom kur dikush i fliste në urdhërore.

***

pa pá e pa ndí, ra nata. retë u ulën e ranë poshtë kodrave. shenjë e qartë se do binte shiu i tërbuar dhe i shumëpritur. por nuk ra shi fare. një erë e ngrohtë dhe e rrëmbyer që vendasit e thërrisnin shiròk filloi të frynte thua ti do të shkulte botën me rrënjë. për pak, krejt dynjaja u struk. disa nxituan të mbyllnin dritaret me shula e t’i vinin dyerve të oborrit rézet e mëdha e llozat e rëndë prej hekuri që ngjanin si kërraba fiku. rrugët i hëngri nata. sterra e asaj nate do mbahej mend gjatë nga njerëzia. mbas njâ tri a katër orësh era mèu dhe vranësira u hapërdá si të mos kishte qenë. të gjithë mbledhur në minderët pranë shporetëve me dru e zjerm bubulak i shêndoheshin ndalimit të erës së marrë. degë të thyera pemësh mbushnin rrugicat e mëhallës; punë e madhe për të nesërmen.

***

Haxhirja sillej e vërtitej nepër mëhallë si fillim, mandej në mëhallën ngjitë, në tjetrën e tjetrën. asnjë s’e kish parë djalin e çuditshëm. asnjë. i ati tij shkoi tek policia e zonës dhe lajmoi që biri i tij nuk ishte kthyer në shtëpi qëkur qè larguar dy a tri orë para furtunës mbasditen e një dite më parë. polici e pau fillimisht me çpërfillje, por kur vëreu që Xhemalit zû t’i dridhej gusha ndërroi qëndrim. mori shënim të dhënat e të birit dhe e garantoi atë se do kontaktonte stacionet e tjera të policisë së qytetit, poliklinikën dhe spitalin. u mundua ta qetësonte burrin që dridhej tashmâ si thupra n’erë.

****

kishin kaluar disa ditë por asnjë e re rreth djalit të çuditshëm. mëhallalijtë të gjithë u alarmuan. secili përjetoi një ndjenjë faji. dikush pse s’i kishte folur, dikush tjetër pse e kish’ tallur. njëri pse s’e kishte afruar e një tjetër pse e kishte thirrur “fund kavanozi” a emra të tjerë. të gjithë pyesnin paprâ herë prindërit e tij herë motrën e vogël. ajo, e motra pra, s fliste fare. sa herë e pyesnin ajo vetëm u hidhte atyre një shikim të vranët dhe kthente shpinën. netëve të gjata e të errëta të dimrit që vijuan vajza e vogël vetëm qante e qante.

***

vajza që solli në shtëpi fletoren dhe lapsin e djalit s’i dha asnjë shpjegim së motrës kur hapi derën. as ajo nuk bëri pyetje. mori shkallët e gurta që të shpinin në katin e tretë ku ishte dhoma e të vëllait. u ul mbi shkallë dhe zû e lexoi. ngjiti pastaj një kat tjetër shkallët dhe trokiti tri herë me nye të gishtit mbi derën e odës së tij. ai hapi derën me përtesë. -hë! – shih -shih! shih si të ka përshkruar Aida. edhe të mëhallës, edhe babën, nanën e mua. ty të ka qarë fare, të njeh më mirë nga ne të gjithë. — ik tani e foli! kuptohet që të do nga ç’ka shkruar. u bë gjatë që s’ ke dalë nga shtëpia. — prit! foli ai, eja në dhomë! shihi pak këto shënimet në fletore. janë vjersha që kam shkruar këto ditë për Aiden. lexoji e më thuaj!