Faslli HALITI
Më në fund u gjend zgjidhja. Sapo Varvarën ta zinin të prerat, fustani çudibërës larush duhej të mbaronte së qepuri dhe sapo të lindte fëmija, fustani duhej t’i vishej menjëherë foshnjës së sapo lindur…
U gëzua jo vetëm Toli Bica që priste të bëhej baba, shtëpia e tij, por u gëzua e gjithë lagjja jonë periferike e qytetit të vogël. Varvara, nuk ishte nusja, por zana e lagjes periferike, e bukura e dheut. Burrat e shihnin atë si qershinë e lagjes, si një qershi që harbonte në lulëzim, që lidhte kokrra, por s’i mbante, i rrëzonte në prag të pjekjes. Kishin kaluar dhjetë vjet nga dita që ajo erdhi nuse në lagjen tonë. Erdhi gjashtëmbëdhjetë vjeçe, po bëhej njëzet e gjashtë dhe ende s’kishte fëmijë. Kishte mbetur, gati çdo vit shtatzënë dhe në muajin e nëntë e dështonte fëmijën. Nuk e mban, thoshin gratë. E vizituan mjekët më të mirë të qytetit tonë të vogël, gjinekologët më të mirë të asaj kohe; u bënë të gjitha përpjekjet që ajo të mos e dështonte fëmijën, por fëmija i vdiste në bark. Thoshin s’e ishte e ngushtë, se e kishte legenin të vogël, por të gjitha këto nuk ishin veçse hamendje të njerëzve, ishin fjalë koti. Kur mbeti shtatzënë për të tetën herë, sikur u gjet një zgjidhje, sikur lindi një shpresë se më në fund, ajo do ta mbante fëmijën dhe do ta lindte të gjallë. Po si?
Kule Shtëmbari, magjistrica, fallxhorja e lagjes, u zotua se Varvara e bukur, do ta lindte të gjallë fëmijën, do të qepej një fustan me tri capa basmeje nga paja e tri vajzave të fejuara të lagjes. dhe tri copat u morën nga tri vajzat e fejuara, nga tri virgjëreshat e lagjes sonë: copa e verdhë u mor nga paja e Dafinës, copa e bardhë, nga paja e Shegës dhe copa blu u mor nga paja e Diellës. Pritej vetëm që Varvarës t’i fillonin dhimbjet e lindjes. Nga mesi i muajit të nënte. Varvarës i filluan të prerat. Ishte mbrëmje me një muzg ngjyrë vishnjë. Toli Bica me të vëllanë mbrehën qetë në qerre, e hipën Varvarën në shtratin e qerres së mbuluar me rrogoz, shtruan një dyshek me lesh. Rrobaqepësja e lagje, Bane Shurdhani nisi me nxitim qepjen e fustanin laraman me copat e pajës së tri vajzave të fejuara. Më kujtohet ai fustan me tri ngjyra: me ngjyrë të verdhë, të bardhë, blu. Tepër futurist për mjedisin e prapambetur të lagjes sonë, por mua më pëlqeu shumë. Lum fëmija që do ta vishte. Po a do ta vishte vallë ?
Të gjithë prisnin me ankth çastin e lindjes së fëmijës. Toli ndizte e shuante cigaret njerin pas tjetrit, paf, puf. Motra e tij Sena, rrinte te dera e spitalit, me fustanin që, sapo të dilte fëmija, t’ia vishte menjëherë atë fustan magjik që, sipas magjistricës Kule Shtëmbari, në saj të tij, fëmija do të lindte i gjallë. Por fëmija edhe këtë herë, vdiq në bark të nënës si tetë të tjerët. Varvara përsëri s’dëgjoi zë, të qara fëmije. Gjoksi i saj i gufuar rrodhi disa ditë, por nuk njomi buzë foshnjeje. Toli Bica, prapë s’u bë baba. Dendësoi, për një kohë të gjatë ndezjen dhe shuarjen e cigares. Prapë qershia e lagjes plot lule të bardha, lidhi kokrra, po përsëri, nuk i mbajti ato, i kishte rrëzuar, thoshte graria e lagjes periferike. Mos e hanë me sy. Syri i lig të këputë. Ai këput kalin, çan lisin e jo më një nuse si Varvara, thoshin bestynët, supersticiozët e lagjes. Pas çdo dështimi Varvara bëhej më e bukur, si të zëvendësonte me këtë bukuri, mungesën e fëmijës. S’kalonte shumë kohë dhe ajo mbetej përsëri shtatëzënë. Gëzohej vetë, gëzonte burrin e saj, shtëpinë, lagjen, por gëzimi nuk zgjaste dhe kjo përsëritej e përsëritej; gëzim, trishtim…, gëzim e përsëri trishtim…, po dështimi i fëmijës së tetë, qe trishtim i përzishëm, sa Toli Bica, la mjekër dhe Varvara u vesh e u mbulua me të zeza si një natë e thellë…
***
Kur e mori vesh Kule Shtëmbari, magjistrica e lagjes, lëshoi piskamën e saj se, gjoja, një nga vajzat që dhuruan copat nga paja e tyre, për fustanin e fëmijës, me siguri, nuk ka qenë virgjëreshë. Po, po, njëra nga vajzat e fejuara nuk ka qenë virgjëreshë, prandaj nuk zuri magjia ime. Fjalët e saj fluturuan si miza të zeza që s’pushonin së zukaturi zëzë-zi, në lagjen tonë. U fol se Dafina ishte ajo që, s’na qenkësh virgjëreshë. Kur Dafina dëgjoi se Vara lindi fëmijë të vdekur nga që ajo s’ishte virgjëreshë, se kishte harbuar me Miti Janon, bariun e pamshëm e trim të beut, për të cilin gjoja ajo vdiste, u mbyll në odën më të vogël e më të errët të shtëpisë. Tre muaj rresht; ditë për ditë e orë për orë, Dafës i vinin në vesh fjalë plagoma, thashetheme, si një mori gërthacësh që e pickonin, e thumbonin në pjesën më fisnike: në nderin e saj; i vinin fjalë si tufa mizash të zeza, zu, zu-zi që përflisnin e nxinin pjesën më të bardhë të saj: nderin. Flitej se kishte mbetur shtatzënë me bariun e beut, për të cilin, gjoja ajo çmendej…
***
S’kaloi shumë kohë dhe zuri të bjerë një shi që nuk pushoi së rëni tri ditë e tri net, një shi që e tërboi, e fryu përroin në jug të lagjes i cili nisi të shkulte pemët në të dy anët e brigjeve të tij dhe që, kasollet e jevgjve përbri, mullarët me kashtë, për thurje rrogozash, i mori dhe i çoi përsëri në kënetë. Gjatë këtyre tri ditëve e tri netëve në odën ku rrinte e ngujuar nga turpi Dafa, vinin e futeshin fjalë të zeza si lakuriq nate të ndjekur nga stuhia dhe rrebeshi i natës. Njerëzit dhe kafshët s’guxonin, jo vetëm të dilnin jashtë, por as të nxirrnin kokat nga dera e shtëpisë. Lopët në kasolle, pëllisnin për haje dhe për ujë, qentë kuisnin, përroi ishte fryrë sop më sop, pastaj vërshoi mbi brigje e filloi të përmbyste lagjen. Kuçka, thoshin, disa shtriga të lagjes, rrospia, thoshin disa lënesha, telbiska thoshte magjistrica Kule Shtëmbari, e bëri dhe e groposi kopilin në faqen e mezhdës së përroit. Shiu nuk do të pushojë, gjersa të gërryhet faqja e përroit e të zbulohet, të dalë në shesh kopili i kuçkës, ta marrë e ta çojë atë në kënetë, thoshte gjithandej nëpër lagje magjistrica Kule Shtëmbari… Këto fjalë dhe sidomos fjalët e magjistricës fluturonin si korba dhe lakuriq nate dhe shkonin drejt e te oda e Dafës së ngujuar nga turpi. Tre muaj rresht, Dafina u kacafyt me thashethemet e fjalët korba. Por tri ditë e tri net pus, me shi e rrebesh, me pëllitje lopësh, blegërima delesh, hingëllima kuajsh e kuisje qensh, kakarisje pulash, për haje, ushqim dhe ujë, ajo s’duroi dot më dhe zuri të fliste përçart. Po e besonte si të vërtetë shtatzëninë me bariun e pamshëm e trim të beut, me Miti Janon. Në odë s’pranonte kënd, as nënën. Në mesnatën e tretë bunacë, kur shiu binte me shqotë dhe përroi kishte ardhur sop më sop, Dafina doli nga shtëpia me boçen e pajës në dorë, vrapoi drejt përroit, klithi: qyqja unë, mora më qafë Varvarën, e lashë qyqe, pa fëmijë. Kaq shumë e kishin bërë punën e tyre thashethemet, sa vetë virgjëresha, po i besonte si të vërteta ato që kishte përhapur magjistrica Kule Shtëmbari, për të. Me të arritur në buzë të përroit, Dafa zgjidhi boçen me plaçkat e pajës, i nxori dhe i hodhi një nga një në përruan e tërbuar, të turbullt, klithi përsëri tri herë: qyqja, qyqja, qyqja unë, e lashë Varën pa fëmijë! Pastaj u hodh në ujin e përroit si pulëbardhë, sikur të kërkonte të kapte në thellësinë e atij uji të turbullt, e të tërbuar, fatin e saj të zi..
***
Në të zbardhur të ditës, shiu pushoi, përroi shteri. Bujqit e lagjes dhe barinjtë panë ca napa, ca çarçafë të bardhë, bokshe, një brez si ylber i nderur mbi një murriz.; dy tri shami teripi trasparente të cilat era i kishte flakur mbi ferra si shenja që jepnin kumtin e zi. Dafinën dhe gjithë pajën e saj, e kishte marrë përroi dhe e kishte çuar atje ku derdhej, në kënetë. Pa nxjerr, e pa e çuar në kënetë kopilin e rospisë, shiu s’do të kishte pushuar as ditë e as natë, por shyqyr që kopili doli dhe shiu pushoi, thoshte Kule Shtëmbari. Por fjala e saj në këto çaste të rënda, tragjike, nuk ngjiste te banorët e lagjes. Përkundrazi, lagjja ra në zi për Dafinën, kur mori vesh që ajo u hodh në ujërat e përroit dhe u mbyt, për t’u pastruar nga «turpi» .
Përroi, në jug të lagjes sonë, ku u mbyt Dafina, mori emrin e kobshëm, Përroi i Zi…
(2009)
